Afgelopen zaterdag precies een jaar geleden overleed mijn vader. Als ik terugdenk aan hem, dan zijn het vooral de laatste drieënhalf jaar, de periode van zijn ziekte, die mij bijblijven. Zijn gevoel voor humor, zijn ongetemperde belangstelling en enthousiasme sprankelden des te meer tegen de achtergrond van het naderende einde. Het waren de meest verdrietige jaren, maar zonder meer ook de mooiste.

‘Grief is the price we pay for love’ staat er op een briefje dat mijn moeder op haar prikbord heeft gehangen. En dat is waar. Rouw is de achterkant van de liefde. De tragiek is echter dat we de voorkant vaak pas zien wanneer we met de achterkant worden geconfronteerd: de rouw, het verlies maakt ons bewust van dat wat ons dierbaar is. Je ziet het pas als je het verloren hebt. Ook mijn promotieonderzoek naar betekenisvolle levensmomenten laat dit zien. Van de meer dan honderd herinneringen die die mensen mij voor mijn onderzoek hebben verteld, staat bijna de helft in het licht van verlies of de dreiging daarvan: momenten rondom overlijden, ziekte, een scheiding of ongeluk.

Verlies richt onze aandacht. Het laat ons zien waar het ons echt om gaat. Blijkbaar hebben we verlies nodig om ons uit de waan van ‘drukdrukdruk’, uit de modus van ‘snel en efficiënt’ te halen. Als we ergens tekort in schieten anno nu, dan is het wel in aandacht. In de samenleving, in organisaties, in onze relaties. We leven in tijden van lean, van tijd is geld, van ratio en optimalisatie. In de organisaties die ik begeleid bij het ontwikkelen van hun vitaliteit zijn aandacht en tijd vaak de grootste issues. Zo veel mogelijk doen in zo min mogelijk tijd. Maar is efficiency niet eigenlijk een middel met als doel om tijd, aandacht, rust en ruimte te creëren voor datgene wat echt wezenlijk is? Het lijkt alsof we dat vergeten zijn. We doen zoveel mogelijk in zo min mogelijk tijd om alleen maar nòg meer dingen in zo min mogelijk tijd te doen. Onze manier van denken is met ons aan de haal gegaan. Met aandacht als grote verliezer.

Verlies is de pijnlijke, harde reset. Verlies zorgt ervoor dat we de waarde weer zien van datgene wat we voor vanzelfsprekend hebben aangenomen, de magie van het gewone, het alledaagse. Het brengt de verwondering terug, die kwaliteit die we als eerste verliezen in de waan van ons drukke en efficiënte bestaan. De verwondering, die ‘first of the passions’, die ons laat zien dat de echte dingen in het leven geen dingen zijn.

‘With Annie gone
Whose eyes to compare with the morning sun
Not that I did compare
But I do compare
Now that she’s gone’
                –  Leonard Cohen

Wie of wat zijn jouw ‘Annies‘?
Met verwonderde groet,

Jacky